Hermes-Tsjerke (Hermeskerk)

De huidige kerk van Uitwellingerga dateert van 1690.

Het schip werd gebouwd op de fundamenten van de in dat jaar afgebroken Romaanse zaalkerk, die in de tweede helft van de dertiende eeuw moet zijn gebouwd. Voor het koor van de kerk werd een nieuw fundament gelegd, voor het bovenste deel van het muurwerk werd oud materiaal gebruikt. De toren van de oude kerk, gedekt met een zadeldak, bleef nog bijna twee eeuwen bestaan. Door de aanleg van de Prinses Margriettunnel en de vele begravingen vlak bij het muurwerk, verzakte de kerk en werd restauratie noodzakelijk. In 1983 is de kerk overgenomen door de Stichting Alde Fryske Tsjerken. Een grondige restauratie volgde tien jaar later.
Bijzonder object in het interieur is de kansel uit ca. 1675, die oorspronkelijk gemaakt werd voor de hervormde kerk van IJsbrechtum en in 1866 werd overgenomen door Uitwellingerga. Ook heeft de kerk fraaie tekstborden, die ooit door jhr. ds C. van Eysinga werden aangetroffen bij het grofvuil en grondig zijn gerestaureerd. Het orgel van de kerk werd in 1893 door D.G. Steenkuyl gebouwd voor de kapel van een weeshuis, in 1937 overgebracht naar Beetsterzwaag en verhuisde in 1968 uiteindelijk naar Uitwellingerga. Voor de kerk was dit het eerste orgel. Voorheen was er een harmonium, daarna een voorzanger. Op 14 september 2013 kreeg de kerk officieel de naam Hermes-Tsjerke, na onderzoek naar de geschiedenis van de kerk door dorpsgenoot Jaap van der Bij. Bijzonder is dat het uurwerk  door de buurtbewoners op vast schema wordt opgewonden, waardoor de kerkklok altijd gelijk loopt. 
De kerk is tegenwoordig zowel op kerkelijk als op cultureel gebied in gebruik. Stichting Alde Fryske Tsjerken organiseert er regelmatig concerten en lezingen: www.aldefrysketsjerken.nl.

Geeuwpoldermolen

De Geeuwpoldermolen, Geau’s mûne, is een vierkante spinnekop aan de oever van het Prinses Margrietkanaal.

Het is een van de mooist gelegen molens van Friesland en misschien wel van Nederland. In de jaren tachtig van de vorige eeuw werd de molen grondig gerestaureerd. Als de molen draait, kun je hem ook van binnen bezichtigen. Maar aangezien hij op een eiland staat, is hij uitsluitend over het water bereikbaar. De historie van de molen gaat terug tot het midden van de eerste helft van de 19de eeuw (1841 of 1832 – daarover zijn de meningen verdeeld.) Aan het einde van de 19e eeuw stonden er zo’n twintig poldermolens in de omgeving van Oppenhuizen en Uitwellingerga. Alleen de Geeuwpoldermolen is daar nog van overgebleven. De Geeuwpolder is één van de weinige polders in Nederland die alleen op windkracht wordt drooggehouden. Het is overigens een zomerpolder, wat betekent dat hij in de winter onder water wordt gezet. Zie voor meer informatie: www.molendatabase.nl.

Tramhuisje

In Uitwellingerga staat nog een tramhuisje met aangebouwd wachtlokaal als herinnering aan de oude tramlijn van Sneek naar Joure die hier vroeger (tussen 1886 en 1947) lag.

De Nederlandsche Tramweg Maatschappij (NTM) legde van 1880 tot 1916 in Friesland een tramnet aan dat uiteindelijk het grootste van Nederland zou worden. Er kwamen zelfs verbindingen met Groningen, Steenwijk, Assen en Meppel. De rails van dit ongeveer 325 km lange net lagen meestal in de berm van de weg of in het wegdek zelf. In het begin werd er gereden met paardentrams, al snel gevolgd door stoomtrams. Van lange duur was het allemaal niet, want toen in de jaren twintig van de vorige eeuw de autobus ten tonele verscheen, was het gauw gedaan met de tram. De NTM is van grote betekenis geweest voor Friesland. Het platteland werd uit zijn isolement verlost en de groei van vele steden en dorpen werd gestimuleerd. Heden ten dage volgen nog veel buslijnen in Friesland de oude tramroutes. Zie voor meer informatie de website van het Nationaal Modelspoor Museum in Sneek: www.treinenmuseum.nl  

Johannes-Tsjerke (Johanneskerk)

De Johanneskerk van Oppenhuizen dateert uit 1695 en is in opdracht van grietman D.G. van Burmania gebouwd.

Eens stond op dezelfde plaats een middeleeuws kerkje (RK tot 1580), gewijd aan Johannes de Doper, dat in 1695 zo bouwvallig was dat het moest worden afgebroken en vernieuwd. De (middeleeuwse) toren met zadeldak was kennelijk nog in betere staat en kon blijven staan. Er werd een nieuwe kerk (het schip) gebouwd tegen en achter de oude toren. De toren is in 1817 afgebroken en vervangen door een toren in drie geledingen met ingesnoerde spits. Sindsdien staat er de kerk zoals wij die nog steeds kennen. Aannemer/timmerman Pals Geerts Bleeksma uit Dearsum timmerde destijds de torenspits met omgang. 
De kerk en het interieur is een aantal keren ingrijpend verbouwd. Het kerkorgel is gebouwd door Bakker & Timmenga uit Leeuwarden. Dit orgel is in 1909 in de kerk geplaatst op een nieuw gemaakte galerij boven de preekstoel. Het eerdere kerkorgel bevond zich op de plaats waar nu de kraak is. In 2013 vond er een algehele restauratie plaats en is het interieur gewijzigd en aangepast aan de huidige eisen en wensen.
De protestantse gemeente van Oppenhuizen en Uitwellingerga gebruikt de kerk voor diensten en vieringen. Daarnaast vinden er rouw- en trouwdiensten plaats. Achter het kerkgebouw bevindt zich It Lokaal, het Kerkelijk Centrum van de protestantse gemeente.

 

Vogelkijkhut 'De Staten'

Ten zuiden van Uitwellingerga, tussen het Oudhof en de Witte Brekken, ligt het natuurgebied “De Staten”.

Dit drassige gebied ligt langs de A7, maar als je er bent merk je gelukkig niets van die snelweg. Staatsbosbeheer heeft er een heuvel met vogelkijkhut aangelegd. Vanaf dit plateau heb je een prachtig uitzicht over het moeras, waar zeldzame planten groeien en veel verschillende vogels broeden. Zie ook www.vogelkijkhut.nl  

advertentie

Reclame